Η απόλυτη... κτηματογραφημένη παράνοια. Από το 1996, οπότε ξεκίνησε το εγχείρημα κτηματογράφησης της χώρας, μόνο το 20% της επικράτειας έχει σήμερα Κτηματολόγιο και η Αθήνα είναι εκτός! Την εικοσαετία αυτή έχουν ξοδευθεί περίπου 384 εκατ. ευρώ. Στα γραφεία της Μεσογείων, το επιτελείο της εταιρείας Εθνικό Κτηματολόγιο και Χαρτογράφηση ΑΕ (ΕΚΧΑ), όπως μετονομάστηκε η Κτηματολόγιο ΑΕ, πήρε προ ημερών μια απόφαση: να επαναπροκηρύξει τους διαγωνισμούς για τον Δήμο Αθηναίων, που αφορούν περίπου 700.000 ιδιοκτήτες, καθώς και για Βόλο, Λαμία και Λιβαδειά. Τη βεβαιότητα ότι αυτή τη φορά το έργο θα υλοποιηθεί εκφράζει ο πρόεδρος της ΕΚΧΑ, κ.Δημήτρης Καλουδιώτης, ο οποίος μιλώντας στο «Βήμα» τονίζει ότι από 'δώ και πέρα μόνο με ασφαλιστικά μέτρα θα σταματούν οι διαγωνισμοί. Παράλληλα αλλάζει ο σχεδιασμός του Κτηματολογίου, με καίρια τη συμβολή της Ομάδας Δράσης για την Ελλάδα (Task Force) και των ολλανδών εμπειρογνωμόνων. Μεταξύ άλλων τη διαχείριση των κτηματολογικών γραφείων θα αναλάβουν ιδιώτες μηχανικοί και σε ορισμένες περιπτώσεις οι δήμοι.
Κύριε Καλουδιώτη, είναι δυνατόν να μην έχει Κτηματολόγιο η πρωτεύουσα της χώρας;
«Η μελέτη για τον Δήμο Αθηναίων είχε προκηρυχθεί το 2008 και κατέληξε σε αλληλοεξουδετέρωση των δύο υποψηφίων εταιρειών. Προ ημερών αποφασίσαμε να ακυρώσουμε τον διαγωνισμό και θα τον επαναπροκηρύξουμε εντός των προσεχών δύο μηνών, ταυτόχρονα με τον διαγωνισμό που έχει ακυρωθεί για Βόλο, Λαμία και Λιβαδειά. Ως το τέλος του έτους θα έχουμε αναδόχους. Μάλιστα με τη νέα τιμολόγηση το κόστος της μελέτης για την Αθήνα θα είναι κατά 5 εκατ. ευρώ μικρότερο».
Και πώς διασφαλίζεται ότι οι νέοι διαγωνισμοί θα προχωρήσουν;
«Στο παρελθόν έγινε κατάχρηση του δικαιώματος προσφυγής στη Δικαιοσύνη σε κάθε στάδιο αξιολόγησης του διαγωνισμού. Ο νέος νόμος μάς διευκολύνει, γιατί δίνει τη δυνατότητα, όταν υπάρχουν αόριστες δικαστικές προσφυγές, η διαδικασία ανάθεσης να προχωρά. Τα έργα συνήθως αφορούν μελέτες που ξεπερνούν τα 10 εκατομμύρια - π.χ. της Αθήνας είχαν προϋπολογισμό 25 εκατ. ευρώ. Αν λοιπόν μια εταιρεία θεωρεί ότι έχει δίκιο, θα πρέπει να ρισκάρει και να αιτηθεί τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων, τα οποία έχουν οικονομικό κόστος 50.000 ευρώ. Οι προσφυγές πλέον δεν θα μας σταματούν».
Οι εταιρείες το έχουν κατανοήσει αυτό;
«Μιλήσαμε και τους είπαμε ότι πρέπει να σταματήσουν τις αναίτιες προσφυγές. Άλλωστε το έργο που έχουμε προκηρύξει είναι τόσο μεγάλο ώστε πραγματικά όλοι μπορούν να πάρουν μελέτες. Ως τον Απρίλιο θα ανατεθούν οκτώ μελέτες ύψους 80,8 εκατ. ευρώ και το δεύτερο τρίμηνο του έτους 10 μελέτες 101 εκατ. ευρώ. Εκτιμώ ότι ως το τέλος του χρόνου θα έχουμε αναθέσει το σύνολο του έργου ώστε ως το 2020 να έχουμε οριστικό Κτηματολόγιο. Παράλληλα δημοπρατούμε και τους δασικούς χάρτες».
Υπάρχουν όμως σοβαρότατα προβλήματα με τους δασικούς χάρτες που ήδη εκπονούνται. Ελάχιστοι έχουν κυρωθεί. Τι υπονομεύει την ολοκλήρωσή τους;
«Πράγματι ως σήμερα έχει κυρωθεί μόνο το 1% από το 22% των ολοκληρωμένων μελετών και είναι σε εξέλιξη το 38% (σύνολο 60%). Το υπόλοιπο 40% θα το δημοπρατήσουμε μέσα στο επόμενο τρίμηνο ως ενιαία διαδικασία, που περιλαμβάνει και το στάδιο κύρωσης. Υπολογίζουμε το 2016-2017 όλη η χώρα να καλύπτεται από δασικούς χάρτες. Βοηθά και το ότι η διαδικασία σύνταξης και κύρωσης δασικών χαρτών πέρασε στην ΕΚΧΑ».
Τι γίνεται όμως στις περιοχές όπου υπάρχουν πολλές αντιρρήσεις από πολίτες;
«Οι αντιρρήσεις εκδικάζονται από αρμόδιες επιτροπές. Ως σήμερα δεν προχωρούσαν διότι η νομοθεσία έλεγε ότι η κύρωση των δασικών χαρτών ήταν στην ευχέρεια των δασικών υπηρεσιών. Και εκεί το σύστημα χώλαινε. Δεν υπήρχε η κατάλληλη διάθεση, κάποιες φορές ούτε τα μέσα, από μέρους των δασικών αρχών. Υπήρχαν όμως και αντικειμενικές δυσκολίες. Το ίδιο και για το Κτηματολόγιο. Η Κτηματολόγιο ΑΕ τεμάχιζε πολύ τα αντικείμενα, με αποτέλεσμα μεγαλύτερο κόστος, αστοχίες και καθυστέρηση. Υπήρχε η λογική να δουλέψουν όλοι, η οποία όμως ξεπερνούσε ορισμένα όρια. Επιπλέον, η διαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού κράτους με την ποικιλομορφία των ιδιοκτησιακών καθεστώτων δημιουργεί δυσκολίες».
Σήμερα υπάρχουν 103 κτηματολογικά γραφεία ανά τη χώρα. Ποια θα είναι η εικόνα το 2020 όταν, όπως λέτε, θα έχει ολοκληρωθεί το Κτηματολόγιο;
«Συνεργαζόμαστε με την Task Force η οποία μας μεταφέρει την εμπειρία του ολλανδικού αλλά και άλλων ευρωπαϊκών κτηματολογίων. Έχουμε εκπονήσει ένα αρχικό σχέδιο με στόχο τον Σεπτέμβριο να έχουμε καταλήξει στην οριστική δομή του λειτουργούντος Κτηματολογίου. Το σκεπτικό μας είναι το εξής: να υπάρχει μια κεντρική δομή, η ΕΚΧΑ, μια περιφερειακή εκπροσώπηση με βάση τις Περιφέρειες - ίσως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη να χρειαστούν ένα-δύο γραφεία παραπάνω. Από εκεί και πέρα, το πώς θα φτάσουν οι "αντένες" μας στον πολίτη είναι ένα θέμα προς συζήτηση. Θέλουμε να εκπαιδεύσουμε μηχανικούς οι οποίοι θα μπορούν να κάνουν τη δουλειά. Θέλουμε να συνεργαστούμε με τον ιδιωτικό τομέα. Ωστόσο σε ορισμένες μικρές και απομονωμένες περιοχές έναν ρόλο θα μπορούσε να έχει και η τοπική αυτοδιοίκηση».
Δηλαδή, ο ιδιώτης θα λειτουργεί το κτηματολογικό γραφείο;
«Οχι, θα μπορεί όμως να συνεργάζεται με όρους διαπίστευσης. Ο στόχος μας είναι όταν ο πολίτης μένει στην Ξάνθη και έχει ένα δικαίωμα στη Λακωνία, να μπορεί να το επιλύσει από την Ξάνθη. Δηλαδή, κάθε "αντένα" θα είναι πανεθνική».
Γιατί θέλετε να βάλετε στο παιχνίδι τους ιδιώτες;
«Για να μειωθούν τα έξοδα του κράτους και επειδή θέλουμε να λειτουργήσει ο ιδιωτικός τομέας. Στο λειτουργούν Κτηματολόγιο η βασική δομή θα είναι δημοσίου συμφέροντος, αλλά καλό είναι να υπάρξουν και ιδιωτικές συμμετοχές στη φάση της ανασυγκρότησης της χώρας».
Έχετε υπολογίσει πόσα χρήματα έχουν διατεθεί ως σήμερα στο Κτηματολόγιο και πόσα ακόμη θα χρειαστούν για την ολοκλήρωσή του;
«Από το 1996 έχουν ξοδευθεί περίπου 384 εκατ. ευρώ και εκτιμούμε ότι θα χρειαστούμε άλλα 700-800 εκατ. ευρώ. Από αυτά περί τα 250 εκατ. ευρώ θα διατεθούν από το αποθεματικό της εταιρείας, 350 εκατ. από το τρέχον και επόμενο ΕΣΠΑ και τα υπόλοιπα από την αυτοχρηματοδότηση του έργου. Υπολογίζουμε ότι θα εργαστούν περίπου 12.000 άνθρωποι».
Task Force
Ρεαλιστικός στόχος η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης
«Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης ως το 2020 γίνεται όλο και πιο ρεαλιστικός στόχος»λέει στο «Βήμα» ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης (Task Force) για το Ελληνικό Κτηματολόγιο κ. Ρικ Βάουτερς. Όπως αναφέρει, το οκτάμηνο πρόγραμμα «Τεχνική βοήθεια στο Ελληνικό Κτηματολόγιο», το οποίο ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2013 και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, περιλαμβάνει την αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης καταγραφής δικαιωμάτων γης, προτάσεις για το μέλλον και υποστήριξη των λειτουργιών διοίκησης της ΕΚΧΑ ΑΕ, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας ομάδας διοίκησης έργων της εταιρείας για την υποστήριξη της υλοποίησης των κρίσιμων έργων του Κτηματολογίου.
«Η ολοκλήρωση της κτηματογράφησης ως το 2020 γίνεται όλο και πιο ρεαλιστικός στόχος»λέει στο «Βήμα» ο επικεφαλής της Ομάδας Δράσης (Task Force) για το Ελληνικό Κτηματολόγιο κ. Ρικ Βάουτερς. Όπως αναφέρει, το οκτάμηνο πρόγραμμα «Τεχνική βοήθεια στο Ελληνικό Κτηματολόγιο», το οποίο ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2013 και χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, περιλαμβάνει την αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης καταγραφής δικαιωμάτων γης, προτάσεις για το μέλλον και υποστήριξη των λειτουργιών διοίκησης της ΕΚΧΑ ΑΕ, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας ομάδας διοίκησης έργων της εταιρείας για την υποστήριξη της υλοποίησης των κρίσιμων έργων του Κτηματολογίου.
Ο κ. Βάουτερς τονίζει ότι «το έργο έχει ήδη εξασφαλίσει την υποστήριξη ενός ευρέος κύκλου εμπλεκομένων, οι οποίοι έχουν δεσμευθεί να συνεργαστούν ώστε να ξεπεραστούν οι προηγούμενες δυσκολίες, προκειμένου να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα που θα είναι προς το βέλτιστο συμφέρον της Ελλάδας».